En aygın görülen sözleşme şeklidir. Bu tip sözleşmelerde, alıcılar, sabit fiyat üzerinden, tedarik edilecek ürün ya da hizmetlerin tanımlarını tam olarak tanımlarlar. Daha sonra tanımlanmış ürün, hizmet ya da sonucun sağlanması karşılığında sabit bir toplam fiyat belirlenerek Satıcı ile sözleşme imzalanır. 3 tip sabit fiyatlı sözleşme tipi mevcuttur:
Kesin Sabit Fiyatlı Sözleşmeler (Firm Fixed Price- FFP)
Sabit fiyatlı sözleşmeler içerisinde en yayın kullanılan sözleşme türüdür. Bu sözleşmelerde tedarik edilecek olan malların fiyatları baştan belirlenir ve çalışma kapsamı değişmediği sürece aynı kalır. Kesin sabit fiyatlı sözleşme çerçevesinde, alıcı tedarik edilecek ürün ya da hizmetlerin tanımlarını içeren bir tedarik şartnamesi tanımı ortaya koyar. Satıcı bu tedarik şartnamesi üzerinden fiyat çalışması gerçekleştirerek sunacağı mal ya da hizmetin bedelini belirler. Bu nedenle sözleşme imzalandıktan sonra tedarik şartnamesindeki herhangi bir değişiklik alıcı için maliyet artışına yol açabilir. Satıcı, tedarik şartnamesi üzerinden tahminlediği fiyatta isabet ettirememesi durumu bu sözleşmelerde satıcının en önemli riski olarak ortaya çıkar. Alıcı için satıcının maliyetlerinden dolayı teslimatı yapamaması risktir.
Teşvik Ücretli Sabit Fiyatlı Sözleşmeler (Fixed Price Incentive Fee-FPIF)
Alıcı tarafından belirlenen tedarik şartnamesi üzerinden Satıcı bir sözleşme için bir fiyat tavanı belirler. Tavan fiyatı aşan tüm maliyetler satıcı sorumluluğunda olur. Daha sonra Satıcı-Alıcı birlikte çalışarak tedarik için performans hedefleri ortaya konulur. Buradan hareketle nihai sözleşme fiyatı tüm tedarik tamamlandıktan sonra satıcının performansına göre saptanır. Bu tür sözleşmelerde mali teşvikler, genellikle maliyet ve zaman çizelgesiyle ya da teknik performansla bağlantılıdır. Örneğin erken bitirme/teslimat, ucuza mal etme, teknik performansın yüksek olması gibi. Bu tür sözleşmelerde alıcı için önemli bir risk yoktur. Satıcı için başta belirlediği fiyat tavanını aşan tüm beklenmedik maliyetler risk olarak karşısına çıkar. Hatta öyle bu tür beklenmedik maliyet artışları sözleşmenin tavan fiyatından büyük olabilir. Bu sözleşme türünü şöyle örneklendirebiliriz:
“ Sözleşme için belirlenen tavan fiyat 150,000TL’dir. Teslimatın erken yapılması halinde hedef tarihten önceki her ay için fazladan 5,000 TL ödeme yapılacaktır. “
Bu tür projelerde kırılma noktası, satıcının maliyetleri üstlenemediği noktadır. Sabit fiyatlı bir sözleşmede maliyetler o kadar çok büyüyebilir ki sözleşmeyle gelen para tükenebilir ve satıcı maliyetleri üstlenemeyebilir.
Fiyat Ayarlamalı Sabit Fiyatlı Sözleşmeler (Fixed Price with Economic Price Adjustment-FPEPA)
Tedariğin uzun süreli olacağı projelerde tedarik yönetimini sağlıklı bir şekilde yürütme ve Satıcıyı olumsuz mali etkilerden koruyarak projede tedarik risklerini kontrol altından tutmak için kullanılan bir sözleşme tipidir. Örneğin Satıcının teslimat dönemi birkaç yıllık uzun peryotlarda gerçekleşecekse, örneğin, enflasyona karşı Satıcı korunacak şekilde hareket edilebilir. Burada aslında Satıcı değil teslim edilecek ürünün ya da hizmetin sağlık bir şekilde proje kazandırılması hedeflenir. Böylece tedarik gecikmesinden dolayı projenin uzamasının önüne geçilebilir. Bu fiyat ayarlaması enflasyona göre yapılabileceği gibi döviz artışına göre de ayarlanabilir. Alıcı açısından planlanandan fazla bir ödememenin yapılmaması için güvenilir bir mali endeks belirlenmesi ve sözleşme ona göre yapılmalıdır.
Sabit fiyatlı sözleşmeler proje yönetim tedariklerin en çok tercih edilen sözleşme çeşididir. Proje yöneticisi olarak hangi tedariklerimizde bu sözleşme çeşidini tercih edeceğiz ve bize getirdiği yükümlülüğün, işlerin ve risklerin ne olabileceği konusunda net bilgi sahibi olunmalıdır. PMP sınavında buna yönelik soruların olduğu da unutulmamalıdır.
Pena Akademi, projelerde tedarik yönetimine yönelik bu yazı dizimiz devam edecektir. Böylece proje yönetimi ve iş analizi alanlarında bilgi ve deneyimini arttırmak isteyen herkesin bu konuda yararlanabilecekleri bir çalışmanın ortaya çıkmasını hedefledik. Bu yazı dizimizin önceki yazısına buradan ulaşabilirsiniz.
Pena Akademi, proje yönetimi, iş analizi, yazılım testleri ve süreç yönetimi eğitimleri hakkında detaylı bilgi almak için tıklayın.